Firefox ဆိုတာဘာလဲ... (ဒီရက်ပိုင်း What is အစီအစဥ်လေးတွေပဲ ဗဟုသုတအနေနဲ့ ဆက်တင်ပေးနေပါဦးမယ်။ Free Software တွေလဲ အများကြီးတင်ပေးဖို့ရှိပါတယ်)
Firefox ဆိုတာကတော့ ကျွန်တော်တို့ အင်တာနက်သုံးဖို့အတွက် ကွန်ပျူတာ ဒါမှမဟုတ် ဖုန်းထဲမှာ ထည့်သွင်းအသုံးပြုရတဲ့ ပရိုဂရမ် (software) တစ်မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကို Web Browser လို့ ခေါ်ပါတယ်။ Google Chrome, Microsoft Edge, Brave Browser, Safari စတာတွေလိုပဲ Firefox ဟာလည်း နာမည်ကြီးတဲ့ Browser တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။
Firefox ကို Mozilla Foundation ဆိုတဲ့ အကျိုးအမြတ်မယူတဲ့ အဖွဲ့အစည်းက တီထွင်ထုတ်လုပ်ပြီး ပြုပြင်မွမ်းမံနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဓိက ထူးခြားချက်ကတော့ Firefox ဟာ Open Source ဖြစ်တာပါပဲ။ Open Source ဆိုတာက ဒီ software ရဲ့ မူလ source code တွေကို လူတိုင်း လွတ်လွတ်လပ်လပ် ကြည့်ရှုခွင့်၊ ပြုပြင်မွမ်းမံခွင့် ရှိတယ်ဆိုတဲ့ သဘောပါပဲ။ ဒါကြောင့် လုံခြုံရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပိုပြီး စိတ်ချရတယ်လို့ ပြောလို့ရပါတယ်။
သမိုင်းကြောင်း (History)
Firefox ရဲ့ သမိုင်းကြောင်းက နည်းနည်း ရှည်လျားပြီး စိတ်ဝင်စားဖို့ ကောင်းပါတယ်။
- အစောပိုင်းကာလ (Netscape): အင်တာနက် စပေါ်ခါစ ၁၉၉၀ ခုနှစ်တွေလောက်မှာ Netscape Navigator ဆိုတဲ့ Browser ဟာ အရမ်းနာမည်ကြီးခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် နောက်ပိုင်းမှာ Microsoft က Internet Explorer ကို Windows မှာ အလကား ထည့်ပေးလိုက်တဲ့အတွက် Netscape က လူကြိုက်နည်းလာပြီး အခြေအနေမကောင်း ဖြစ်လာပါတယ်။
- Mozilla Project: Netscape ကနေ Mozilla Project ကို စတင်ခဲ့ပါတယ်။ ရည်ရွယ်ချက်ကတော့ ပြိုင်ဆိုင်မှုပြင်းထန်တဲ့ Browser လောကမှာ အဖွင့် (open source) Browser တစ်ခုကို ဖန်တီးဖို့ပါပဲ။ ဒီ Project ကနေ အစပိုင်းမှာ Mozilla Application Suite ဆိုတာကို ထုတ်ခဲ့ပေမယ့် အသုံးပြုရတာ ကြီးလွန်း၊ လေးလွန်းတယ်လို့ ဝေဖန်ခံရပါတယ်။
- Phoenix Firefox: ၂၀၀၂ ခုနှစ်မှာ Mozilla Project ထဲက Developer တချို့က ပေါ့ပါးပြီး မြန်ဆန်တဲ့ သီးသန့် Browser တစ်ခုကို အသစ်ပြန်ရေးဖို့ စိတ်ကူးရခဲ့ပါတယ်။ အစက Phoenix လို့ နာမည်ပေးခဲ့ပြီး နောက်တော့ Firebird လို့ ပြောင်းခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် Firebird ဆိုတဲ့ နာမည်နဲ့ တခြား software ရှိနေတဲ့အတွက် ၂၀၀၄ ခုနှစ်မှာ Mozilla Firefox 0.8 လို့ တရားဝင် နာမည်ပြောင်းလိုက်ပါတယ်။ အတိုကောက်အားဖြင့် Firefox လို့ပဲ ခေါ်ကြပါတယ်။
- အောင်မြင်မှုရလာခြင်း: Firefox 1.0 ကို ၂၀၀၄ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလမှာ ထုတ်ဝေခဲ့ပါတယ်။ အဲ့ဒီအချိန်က Internet Explorer ဟာ လုံခြုံရေးအားနည်းချက်တွေ၊ စွမ်းဆောင်ရည်နှေးကွေးမှုတွေ ရှိနေတဲ့အချိန်မို့ Firefox ဟာ လျင်မြန်ခြင်း၊ လုံခြုံခြင်း နဲ့ စိတ်ကြိုက်ပြုပြင်နိုင်ခြင်း စတဲ့ အားသာချက်တွေကြောင့် အင်တာနက် အသုံးပြုသူတွေကြားမှာ ရေပန်းစားလာခဲ့ပါတယ်။ Add-ons (Browser ရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တွေကို တိုးချဲ့ပေးတဲ့ ပရိုဂရမ်ငယ်လေးတွေ) ထည့်သွင်းအသုံးပြုနိုင်တာကလည်း Firefox ရဲ့ အဓိက အားသာချက်တစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။
- ယနေ့ခေတ်ရဲ့ Firefox: Google Chrome ပေါ်လာပြီးနောက် Browser လောကမှာ ပြိုင်ဆိုင်မှု ပိုပြင်းထန်လာပါတယ်။ Firefox ဟာလည်း ခေတ်နဲ့အညီ ပြောင်းလဲမှုတွေ အများကြီး ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ Quantum စီမံကိန်းလိုမျိုး Browser ရဲ့ အတွင်းပိုင်း အင်ဂျင် (Engine) ကို လုံးဝနီးပါး ပြန်လည်ရေးသားခဲ့တာမျိုးတွေ လုပ်ဆောင်ပြီး ပိုမိုမြန်ဆန် ကောင်းမွန်အောင် ကြိုးပမ်းနေပါတယ်။ ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ လုံခြုံမှု (Privacy) နဲ့ အင်တာနက် လွတ်လပ်ခွင့် (Internet Freedom) ကို အလေးထားတဲ့ Browser တစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်နေပါတယ်။
အဓိက အားသာချက်များ)
- Open Source: လူတိုင်း ကြည့်ရှုစစ်ဆေးနိုင်တဲ့အတွက် လုံခြုံရေး ပိုစိတ်ချရပါတယ်။
- Privacy ကို အလေးထားခြင်း: User တွေရဲ့ ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ အချက်အလက်တွေကို ကာကွယ်ဖို့ Privacy feature တွေ နဲ့ Data Tracking ပိုင်းကိုကာကွယ်ပေးတာတွေအများကြီးပါဝင်ပါတယ်။..
- စိတ်ကြိုက်ပြင်ဆင်နိုင်ခြင်း (Customization): Add-ons (Extensions) တွေ အများကြီးရှိတဲ့အတွက် ကိုယ်လိုချင်တဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တွေကို ထပ်ထည့်ပြီး Browser ကို စိတ်ကြိုက်ပြင်ဆင်နိုင်ပါတယ်။
- Mozilla Foundation: အကျိုးအမြတ်မယူတဲ့ အဖွဲ့အစည်းက လုပ်တာဖြစ်တဲ့အတွက် User ရဲ့ ကောင်းကျိုးကို ပိုမိုဦးတည်ပါတယ်။
ဆိုေတာ့ Firefox ဟာ Netscape ရဲ့ အမွေဆက်ခံသူ၊ Open Source လောကရဲ့ အရေးပါတဲ့ Browser တစ်ခု ဖြစ်ပြီး အင်တာနက် အသုံးပြုသူတွေအတွက် လုံခြုံ၊ မြန်ဆန်၊ စိတ်ကြိုက်ပြင်ဆင်နိုင်တဲ့ ရွေးချယ်စရာတစ်ခုအဖြစ် ယနေ့တိုင် ရပ်တည်နေတာပဲဖြစ်ပါတယ်။
#MozillaFirefox #browser #ylttech #sharingiscaring
.jpg)